Kawa z cukru ze zbombardowanej cukrowni
Oblężenie Leningradu (8 września 1941 – 27 stycznia 1944) było jednym z najdłuższych i najbardziej wyniszczających oblężeń w historii, trwającym 872 dni. Miało miejsce w czasie II wojny światowej, gdy wojska niemieckie, wspierane przez siły fińskie, otoczyły Leningrad (obecnie Sankt Petersburg), odcinając miasto od dostaw żywności, paliwa i innych zasobów. Blokada miała na celu złamanie ducha miasta i doprowadzenie do jego kapitulacji poprzez głód i izolację.
Warunki życia podczas oblężenia
Życie mieszkańców Leningradu w czasie oblężenia było niezwykle trudne. W wyniku bombardowania i celowego niszczenia magazynów z żywnością, głód stał się największym problemem dla cywilów. Racje żywnościowe zostały drastycznie ograniczone, a chleb, który rozdawano, zawierał domieszkę trocin i innych niejadalnych materiałów. Średnia racja dla dorosłego wynosiła zaledwie kilka gramów chleba dziennie. W skrajnych przypadkach mieszkańcy byli zmuszeni do spożywania kleju stolarskiego, tapet, skórzanych pasów, a nawet dochodziło do aktów kanibalizmu.
Zima 1941-1942 była szczególnie brutalna. Brak ogrzewania, prądu i wody doprowadził do tysięcy zgonów z powodu głodu, mrozu i chorób. Liczba ofiar oblężenia szacowana jest na 1,5 miliona, w tym głównie cywilów, zmarłych z głodu, wycieńczenia lub w wyniku ostrzału artyleryjskiego.
Determinacja mieszkańców
Mimo przerażających warunków, mieszkańcy Leningradu wykazali się niezwykłą determinacją. Miasto, choć odcięte od zewnętrznego świata, nie poddało się. W trakcie oblężenia działały fabryki produkujące broń, a codzienna walka o przetrwanie stała się symbolem radzieckiej niezłomności. Pomoc humanitarna i żywnościowa była dostarczana przez tzw. Drogę Życia, która prowadziła przez zamarznięte wody jeziora Ładoga. To trudne i niebezpieczne szlaki były jedyną drogą zaopatrzenia.
Konsekwencje oblężenia
Oblężenie Leningradu pozostawiło ogromne piętno na mieszkańcach miasta i całym Związku Radzieckim. Po jego zakończeniu w styczniu 1944 roku miasto było zniszczone, a populacja drastycznie zmniejszona. Blokada stała się symbolem ofiarności, heroizmu i nieustępliwości mieszkańców Leningradu, a także jednym z najbardziej tragicznych momentów II wojny światowej.
Oblężenie Leningradu jest dziś pamiętane jako jeden z największych aktów ludobójstwa i zbrodni wojennych popełnionych w czasie wojny, z powodu celowego głodzenia mieszkańców miasta przez siły niemieckie.
W trakcie oblężenia Leningradu zmarło (w większości z głodu) ok. 750 tys. cywilów – to liczba ofiar ponad trzykrotnie większa niż w przypadku ataków nuklearnych na Hiroszimę i Nagasaki łącznie.